Stanislaus Costka

Stanislaus Costka

In den jaere M.D.L. uijt edelen stam in Polen gheboren, was van sijnen vader, Jan Costka, nae Weenen in Oostenrijck ghesonden om in een Collegie van de Jesuiten aldaer sijne studien te voleijnden.
Hij wierdt ghetroffen door hunne ghedienstigheijt des naesten, in de welcke sij naevolghers waeren van onsen Saligh-maeker Christus Jesus, wiens minnelijcke ghemeijnsaemheijt ende menighvuldighe wercken van liefde de scharen des volks verweckt hebben om hem te volghen.

In een visioen heeft de H. Maghet Maria haer ooghschijnelijck aen Stanialaus veropenbaert ende hem gheseijdt, inde Societeijt Jesu te gaen, i.e., Jesuit te worden, ende alsoo den Heere Christo te volghen.
Dit heeft den jongh-man als een ken-teecken van sijnen roep opghenomen. Noch maer sestien iaeren oudt is hij, soo edel van afcomste hij was, te voet ghereijst nae Augsburg in Beijeren ende dan over ‘tgheberghte Alpes nae Roomen in Italien.

Aldaer is hij als aenkomelingh aenghenomen in het novitiaet oft proefhuijs van de Jesuiten.

Voor het eijnde sijns proef-iaers wierdt hij besocht van ene quaedaerdighe sieckte met kortse. Noch gheen achtien jaeren oudt heeft hij sijne levensreijs geeijndight ’s daeghs voor den feestdagh van de hemel-vaert van Onse L. Vrouwe.
Hij is een voorbeeldt ende exempel voor desulcken die, ghequeldt van teghenslaeghen ende overlast, standtvastighlijck streven nae het bereicken vant ghestelde doel in ghedienstigheijt huns naesten alsoo Godt het wil.

Voor eensluidend (!) afschrift.
w.g.  W.W.J.M. van Ostaden.

Dus dat was de patroonheilige van de Kweek.
Raar toch dat de fraters een heilige kozen die, begeesterd en vol inzet en enthousiasme een studie begon en twee jaar later overlijdt.
En nog wel op de feestdag van “Maria ten Hemel Opneming”. (Ge kunt beter stèèrve in ’n klèène kroeg als op ’n grôôt wèèrk!).
Wij waren ook vol inzet en begeestering op de Kweek, zeker in het begin, maar we waren toch niet zo enthousiast om na twee jaar naar andere dimensies te verhuizen. Maar goed.

Iets over de Kweek in de Fraterstraat

1850 – Stichting van Stanislaus.  1853 – Aprilbeweging tegen de herinvoering van de hierarchie.
1857 – Hoger Onderwijswet Van der Brugghen.   1868 – Bisschoppelijk Mandement over het katholiek onderwijs.
1874 – Kinderwetje van Van Houten.
1877 – Overlijden van Mgr. J. Zwijsen.
1878 – Lager Onderwijswet van Cappeijne van de Copello.
1897 – Het gebouw aan de Fraterstraat is gebouwd en wordt betrokken door de Fraters.
1898 – De Schoolwet van Mackay wordt gelanceerd door D’n Haag.
1901 – De leerplichtwet wordt gerealiseerd in Nederland.
1908 – En nu kan uiteindelijk de “Kweekschool St. Stanislaus” van start gaan. Maar eerst moeten ze hun kunde en vakmanschap nog tonen aan allerlei ‘examen- en inspectiediensten’, die uitgaan van: eerst zien en dan de inspectie doorkomen en dan ga je pas los.
1920 – En dan komt de Onderwijswet van De Visser.
1923 – Eerste eigen Onderwijsexamen volgens de wet van De Visser. En de ‘Kweekschool stanislaus’ wordt erkend als zijnde een goede opleidingsschool. Mogen dus zelf, met toezicht van de inspectie, hun eindexamens afnemen.
1925 – De opleiding voor “Hoofdakte” wordt opgericht.
1958 – Externen worden toegelaten op de Kweekschool. (Op tijd, Kees en Piet, anders hadden jullie dat pokkeneind gefietst en waren meteen naar huis gestuurd. Evenals Wick, Ad, Joost, Ber en Willem, maar voor ons was het maar 5 km).
1962 – Dit weten we nog: de Mammoetwet van Cals.
1967 – Het Internaat van de Fraterstraat wordt overgeplaatst naar Goirle.
1968 – De oprichting van de HAVO-afdeling in plaats van de oude 1e Leerkring.
1970 – De Kweekschool  wordt gemengd.

Dan volgt nu een opsomming van de directeuren van de “Kweek” sinds de oprichting in 1850.
Bedenk wel dat de fraters een onderwijzers-opleiding wilden opstarten maar dat gaat zomaar niet.
De opleiders moeten wel bevoegd zijn om die schoolmeesters op te leiden en die waren er in 1850 niet.
Niettemin, de fraters maakten er werk van om die bevoegdheid te behalen. Dat duurde wel een tijd, gebonden zijnde aan de wetgeving vanuit Den Haag.

Daar gaan we !!!!!!!!!
Het zijn allemaal Fraters van Tilburg, corresponderend aan het ‘Rijke Roomsche Leven’ zoals wij zelfs nog ten dele hebben meegemaakt:
Fr. Gerardus Henricus Leus.  1851 – 1856.
Fr. Maria Laurentius.  1856 – 1870.
Fr. Xaverius Dijkhoff.   1870 – 1879.
Fr. Chrysologus Willems.  1879 – 1899.
Fr.  Angelus de Rooy.         1899 – 1906.
Fr. Amatus Hosemans.       1906 – 1914.
Fr. Evodius Schollen.           1914 – 1920.
Fr. Laetantius Linthorst.       1920 – 1932.
Fr. Augustino Klijsen.            1932 – 1938.
Fr. Nolascus van Wahnem.   1938 – 1945.
Fr. Sigismund de Cocq.        1945 – 1969.
Fr. drs. C. Paanakker.            1969 …

Ik weet geen verdere ‘dirc-en’ we waren toen al afgezwaaid…
en klaar voor het onderwijs en ‘veul succesen ziemar degge’t stelt’
en we hoeven, as we te laot zen, niemer naor de kesjèrs om un briefke te laote schrèève wè ge moest inleevere bij de ‘docent’.
O wee, als dat Gervasius was.
Dan moeste door een berg sarcasme en dan had je liever strafregels als bij zijn buro staan en overspoeld worden door zijn bijtende humor.

Alle hier gegeven gegevens zijn waarheidsgetrouw!
Geen verzonnen woord of zin mijnerzijds.
Laat dat gezegd zijn en waarvan akte!

Willem van Ostaden,
11 februari 2016